NK qərarı etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
NK qərarı etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

21 Ocak 2017 Cumartesi

Sivil Toplum Platformasının Qrantların qeydiyyatına dair Nazirlər Kabinetinin qərarı barədə mövqe sənədi

Son günlər Nazirlər Kabinetinin (NK) 4 saylı, 11 yanvar tarixli “Qrant müqavilələrinin (qərarlarının) qeydə alınması Qaydaları”na dəyişikliklər edilməsi barədə Qərarına istinad edilərək belə bir ictimai rəy yaradılmağa çalışılır ki, QHT-lərin qrant almasının və onu qeydiyyatdan keçirməsinin qarşısındakı sədlər götürülüb və artıq bu istiqamətdə problemlər aradan qaldırılır.
Bu yanaşma kökündən yanlışdır və cəmiyyəti çaşdırmağa yönəlik addımdır. Belə ki, bəhs edilən Qərar 2013-cü ilin dekabr ayında və 2014-cü ildə müxtəlif vaxtlarda “Qrant haqqında Qanun”a 4 dəfə müdaxilə edilərək gətirilən 18 müxtəlif məhdudlaşdırıcı normanı dəyişmir.
Azərbaycan Konstitusiyasının 147-ci maddəsinə əsasən NK-nin qərarları Qanunlardan və Fərmanlardan aşağı hüquqi qüvvəyə malikdir və qanunların icrasına dair tənzimləmə xarakterlidir. Qərarlar qanunlarda olan məhdudlaşdırıcı normaları dəyişmək və ya başqa formada yüngülləşdirmək gücündə deyil.
Xüsusilə, 2013-cü ilin dekabrından başlayan və QHT-lərin normal fəaliyyət göstərməsini, istənilən mənbədən qrant və ya ianə kimi vəsaitlər cəlb etməsini məhdudlaşdıran heç bir norma son qərarla ortadan qalxmır. Yenə də:
1. Qrant və ianələrin qeydiyyatını nəzərdə tutan normalar qüvvədə qalır;
2. Qrant müqavilələrinin və əlavə müqavilələrin surətinin yox, əslinin bir nüsxəsini təqdim etmə şərti olduğu kimi qalır;
3. Qrant Müqaviləsindən əlavə qrant layihəsinin (bu bəzən yüz səhifədən çox ola bilir)imzalı əslinin bir nüsxəsini təqdim etmək şərti qüvvədə qalır; 
 4. qrant və ianələrin qeydiyyatı zamanı qeydiyyata alınmağa dair bildiriş verilməsi şərti qüvvədə qalır;
5. Qrant və ianələrə dair banklarda əməliyyat aparmaq üçün tələb olunan bildirişin təqdim edilməsi qüvvədə qalır;
6. 200 manatdan çox ianənin və qrantın yalnız köçürmə yolu ilə qəbul edilməsinə dair tələb qüvvədə qalır;
7. Qrant içərisində ayrıca sub-qrant nəzərdə tutulubsa, sub-qrantın ayrıca qeydiyyata alınması şərti qüvvədə qalır;
8. Donorların ölkədə rezident olmaq (Nümayəndəliyini qeydiyyata aldırmaq) şərti qüvvədə qalır;
9. Donorların ölkədə qeydiyyatdan keçmək üçün hökumətlə Saziş bağlamaq şərti qüvvədə qalır;
10. Nizamnamələrində başlıca məqsədi xeyriyyəçilik, yaxud qrant predmeti ola bilən layihə və proqramların həyata keçirilməsi olan donorların yalnız donor kimi qeydiyyatdan keçməsi mümkünlüyü qanunda qalır;
11. Donorların qrant vermək hüququnu əldə etmək üçün ayrıca qeydiyyatdan keçmək şərti qüvvədə qalır;
12. Donorun hər bir qrant elanı üçün ayrıca qeydiyyatdan keçmək şərti qüvvədə qalır;
13. Donorların qrant vermələri üçün Maliyyə Nazirliyindən hər bir qrant elanı üçün məqsədəmüvafiqliyə dair rəyin tələbi yerində qalır;
14. Qrant müqavilələrinin qrant alan tərəfindən qeydiyyata verilməsi şərti qanunda qalır;
15. sub-qrantlar və qrant müqavilələri (qərarlar) üzrə əlavə müqavilələrin, habelə müqavilələrin (qərarların) müddətinin, məqsədinin, məbləğinin dəyişdirilməsi hallarında təkrar qeydiyyatdan keçirilmə şərti qanunda qalır;
16. Qeydə alınmayan qrant verilməsi və ya alınması haqqında müqavilələr (qərarlar) üzrə bank əməliyyatları və hər hansı digər əməliyyatların qadağan olmasına və buna görə müəyyən olunan hüquqi məsuliyyət qüvvədə qalır;
17. QHT-lər tərəfindən xarici mənbədən alınan vəsaitlərlə xidmət göstərilməsi zamanı xidmət müqavilələrinin qeydiyyatdan keçirilməsinə dair tələb qanunda qalır;
18. “Qrant müqavilələrinin (qərarlarının) qeydə alınması Qaydası” haqqına Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 5 iyun 2015-ci il taixli, № 216-saylı Qərarı yenə də qüvvədə qalır;
19. “Xarici donorlar tərəfindən Azərbaycan Respublikasının ərazisində qrant vermək hüququnun əldə edilməsi Qaydası”nın təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin 22 oktyabr 2015-ci il tarixli, № 339 saylı Qərarı qüvvədə qalır;
20. “Qeyri-hökumət təşkilatının, habelə xarici dövlətlərin qeyri-hökumət təşkilatlarının filial və ya nümayəndəliklərinin qəbul etdiyi ianələrin məbləği və ianəni vermiş şəxslər barədə məlumatların təqdim edilməsi Qaydası”nın təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan respublikası Nazirlər Kabinetinin 21 oktyabr 2015-ci il taixli, № 336 saylı Qərarı qüvvədə qalır;
21. “Qeyri-hökumət təşkilatları, habelə xarici dövlətlərin qeyri-hökumət təşkilatlarının filial və ya nümayəndəlikləri tərəfindən xarici maliyyə mənbələri hesabına xidmətlərin göstərilməsi və ya işlərin görülməsi haqqında müqavilələrin qeydiyyata alınması Qaydası”nın təsdiq edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2015-ci il 21oktyabr tarixli 337 nömrəli qərarı qüvvədə qalır;
22. Qrant verilməsi və alınmasına dair donorlar, respiyentlər üçün nəzərdə tutulan ağır (15000) manatadək inzibati cərimə sanksiyaları İnzibati Xətalar Məcəlləsində olduğu kimi qalır.
Qanunlarda bu qədər məhdudlaşdırıcı normalara toxunmadan bir qaydanın müddəaları ilə imitasiya edib mövcud mühiti düzəltmək olmaz. Bu qaydaların özü belə qanunda olan məhdudlaşdırıcı normalardan da artıq məhdudlaşdırıcı xarakterdə idi və legitim hüquqi məqsəd daşımırdı. İndi qaydalara edilən dəyişikliklər də ciddi problemlərdən xəbər verir. 
 Məsələn, Qaydaya əlavə edilən 1.10 bənddə göstərilir: “Qrant müqaviləsinin (qərarının) mahiyyəti (predmeti) xidmətlərin göstərilməsi və ya işlərin görülməsi məqsədi daşıyırsa, bu halda həmin müqavilə xidmət müqaviləsi kimi qeydiyyata alına bilər”.
Son “xidmət müqaviləsi kimi qeydiyyata alına bilər” ifadəsi qeydiyyata alan orqana ünvanlanan mesajdır. Yəni qeydiyyat orqanı müəyyən etsə ki, qrant müqaviləsində “iş görmə” və ya “xidmət” var, o zaman özü onun təyinatını qrant kimi yox, xidmət kimi dəyişəcək. Beləliklə, dərhal bu vəsaitdən sadələşdirilmiş vergi və nəzərdə tutulan işlərin görülməsi üçün ƏDV tutulacaq. Beləliklə, qrantın ciddi bir hissəsi məqsədlərə yox, büdcəyə yönələcək. Üstəlik, bütün bunlar qeydiyyat orqanının mülahizəsi reallaşa biləcək.
Digər bir dəyişiklikdə bildirilir: “Qaydaya 6 nömrəli əlavə - "Qrant alınmasına (verilməsinə) dair müqavilələrin (qərarların) qeydə alınması barədə bildirişin forması" ləğv edilsin”. 
Bu bənd elə təqdim edilir ki, guya artıq bildiriş ləğv edilir, halbuki bildiriş deyil, 6 nömrəli forma ləğv edilir. Amma bildirişi təqdimetmə şərti qanunda qalır. İndi praktikada müraciət edən tərəfə deyiləcək ki, biz bildiriş verməliyik, lakin bildirişin forması Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə ləğv olub, yeni forma olmadığı üçün gözləmək məcburiyyətindəsiniz. Bu daha öncə də baş vemişdi. 2014-cü ilin iyul ayında Qrant qeydiyyatı qaydası ləğv edildi və 2015-ci ilin iyun ayınadək yeni qayda olmadı. Ədliyyə Nazirliyi bu müddətdə qaydalar ləğv olunduğundan və yenisi qəbul olunmadığından heç bir qrant müqaviləsini qeydiyyata almadı.
Qaydalarda müsbət hal kimi təqdim olunan dəyişikliklərdən biri də guya müddətlərə dair dəyişiklikdir. Halbuki bu dəyişikliklər qrantın icraya başlaması müddətini gecikdirməyə xidmət edir. Qeydiyyat olmadan fəaliyyətə icazə verilmədiyindən, müqavilələr hökmən qeydiyyata alınmalıdır. Uzadılan müddətlər bu baxımdan sonda bildirişin daha gec verilməsinə, beləliklə, icraya gec başlamasına səbəb olacaq. Məsələn, Ədliyyə Nazirliyinə müraciət edildikdən sonra Qaydaların 4.1-ci bəndinə əsasən 15 gün müddətində, əlavə araşdırma lazımdırsa, daha 15 gün uzadılaraq son qərar qəbul edilməlidir. İndiki dəyişikliklə Ədliyyə Nazirliyi Maliyyə Nazirliyinə məqsədəmüvafiqlik üçün sənədləri göndərdiyi gündən etibarən müddət axımı dayanacaq və Maliyyənin cavabı geri gəldikdən sonra bu müddət davam edəcək. Beləliklə, maksimum 30 günlük müddətə Maliyyə Nazirliyində keçən vaxt da əlavə ediləcək və müddət ola bilsin ki, 2 ayadək uzansın.
Bütün bu sadalananlar göstərir ki, bəhs edilən qərara olan düzəlişlər hüquqi və praktik mühiti dəyişmək gücündə deyil. Odur ki, qanunvericilikdəki məhdudiyyətlər aradan qaldırılmadan, QHT-lərin, vətəndaş cəmiyyətinin normal fəaliyyətinə hüquqi və praktik zəmin yaradılmadan problemlər aradan qalxmayacaq.
Biz STP olaraq, hökuməti QHT-lərlə bağlı qanunvericilikdə ciddi islahatlar aparmağa və yaradılmış məhdudiyyətləri aradan qaldırmağa çağırırıq.

4 Eylül 2015 Cuma

Jurnalistlərin cəbhəboyu zonaya xidməti ezamiyyətinin tənzimlənməsi Qaydası qanunvericiliyə ziddir

20 Avqust 2015-ci ildə  Nazirlər Kabinetinin "Jurnalistlərin cəbhəboyu zonaya xidməti ezamiyyətinin Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyi ilə razılaşdırılması Qaydası" adlı 14 avqust tarixli 279 nömrəli qərarı qüvvəyə minib.

Ölkədə hüquq yaratma sistemində ciddi problem hiss olunur. Bunun müxtəlif obyektiv və subyektiv səbəbləri ola bilər. Lakin mənə görə bir subyektiv səbəb də hökumət üçün işləyən hüquqşünasların ola bilsin ki, digər kommersiya fəaliyyətlərinə başları qarışdığından hüquq prinsiplərini "unutmasıdır".
Konstitusiyanın 149-cu maddəsinə görə aşağı norma yuxarı normalara zidd ola bilməz. Konstitusiyanın 148-ci maddəsinə əsasən Nazirlər Kabinetinin qərarları Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik sisteminə daxil olan aktlar sistemində 6-cı sırada durur. Normativ Hüquqi Aktlar haqqında Konstitusiya Qanunun 8-ci maddəsi Normayaratma fəaliyyətinin əsas prinsiplərinı sayıb. Norma yaradan tərəf kim olmasından asılı olmayaraq bunlara əməl etməlidir.
- Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına uyğunluq və qanunların üstünlüyü;
- aşağı dövlət orqanlarının aktlarının yuxarı dövlət orqanlarının aktlarına uyğunluğu;
- beynəlxalq hüququn hamılıqla qəbul edilmiş prinsip və normalarının üstünlüyü;
- mütənasiblik;
- dövlət orqanlarının vətəndaşlar qarşısında cavabdehliyi;
- normayaratma fəaliyyətinin demokratikliyi və şəffaflığı;
- normativ hüquqi aktların ziddiyyətsizliyi;
- insanların hüquq və azadlıqlarının, onların qanuni maraqlarının müdafiəsi və sosial ədalət;
- ictimai münasibətlərin hüquqi tənzimlənməsinin sistemliliyi və kompleksliyi.
Nazirlər Kabinetinin bu qərarı əsas hüquq və azadlıqlardan olan məlumat azadlığı hüququnu məhdudlaşdır. Hansı ki bunun təminatı Konstitusiyanın 50-ci, 71-ci maddələrində çox açıq var.
Qaydaları oxuyanda, bu sənədin media qanunvericiliyindən xəbəri olmayan birinin hazırladığı açıq ortaya çıxır. Qaydanı qəbul etməkdə əsas kimi bu səbəb göstərilib: “Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri ilə təmas xəttində bəzi təhlükəsizlik tədbirləri haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2014-cü il 24 sentyabr tarixli 742 nömrəli Sərəncamının 2.2.2-ci yarımbəndinin icrasını təmin etmək məqsədi ilə hazırlanmışdır və jurnalistlərin Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Ermənistan Respublikasının Silahlı Qüvvələri ilə təmas xəttinə bitişik ərazilərdə (bundan sonra - cəbhəboyu zona) akkreditasiyası, o cümlədən kütləvi informasiya vasitələri (bundan sonra - KİV) nümayəndələrinin cəbhəboyu zonaya xidməti ezamiyyətlərinin Azərbaycan Respublikasının Müdafiə Nazirliyi ilə razılaşdırılması qaydasını müəyyən edir
Məsələnin mahiyyəti bundadır ki, Hərbi vəziyyət haqqında Azərbaycan Respublikası Qanununda hərbi vəziyyət elan edilmədən, KİV-lərə məhdudiyyət gətirilə bilməz. Heç bir norma hərbi vəziyyət elan edilmədən, belə bir məhdudlaşdırmanı mümkün hesab etmir. Bu Konstitusiyanın 71-ci maddəsinə də ziddir. 24 sentyabr 2014-cü il tarixli Prezident Sərəncamında da “2.1. 1994-cü ildə qəbul olunmuş “Hərbi vəziyyət haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun (o cümlədən cəbhəboyu zonada hərbi hissələrin yerləşdiyi ərazilərdə rejimin xüsusiyyətlərini nəzərdə tutan) yeni redaksiyasını üç ay müddətində hazırlayıb Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim etsin;-şəklində bir bənd vardı. Yəni 2014-cü ilin dekabr ayının sonunda bu qanun layihəsi hazır olmalı idi. Amma Parlament Qanunu dəyişmədən, Nazirlər Kabineti məhdudlaşdırıcı normanı tətbiq etməyə başlayıb. Yəni qanunsuz məhdudiyyət tətbiq edib.


Ayrıca “cəbhəboyu zona” ifadəsinin içərisi doldurulmalıdır. Cəbhəboyu dedikdə, təmas xəttinin eni nədir?, neçə metr və ya kilometr bitişik ərazi təmas xətti hesab olunur?, təmas xətti dedikdə dövlətlər arası sərhəddən söhbət gedib-getmədiyi necə aydınladılmalıdır?- sualları cavabını tapmalıdır.

Biz öz ərazimizin daxilində, işğal edilmiş ərazilərin arasındakı xətti bununla rəsmiləşdirmirik mi? O zaman Kəlbəcərə yaxınlarının qəbrini ziyarətə gedib, ermənilər tərəfindən həbs edilənlərə hüquqi problem yaratmayacağıq mı?
Bir digər hüquqi problem, hərbi vəziyyət elan etmədən, təmas xətti ilə, həmin xəttin dıbındə olan kəndlərlə Bakının hüquqi durumunun fərqləndirilməsinin mümkünsüzlüyüdür. Bakıda X saylı hərbi hissənin divarının bitişiyindəki yaşayış evi, məhəlləsi ilə həmin təmas xəttinin dibindəki kəndin ərazisinində informasiya toplamanın hüquqi fərqi nədən olmalıdır?
Konstitusiyanın 111-ci maddəsi deyir ki, “Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Azərbaycan Respublikası ərazisinin müəyyən hissəsi faktik işğal olunduqda,... Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisində və ayrı-ayrı yerlərində hərbi vəziyyət elan edir və bu barədə qəbul etdiyi fərmanı 24 saat müddətində Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin təsdiqinə verir”.
Konstitusiyanın bu norması “verə bilər” yox “verir” ifadəsindən istifadə edir. Bu əmredici normadır. Bu gün Azərbaycan Respublikası ərazisinin müəyyən hissəsi faktik işğal olunmayıb mı? O zaman Konstitusiyanın 111-ci maddəsi nədən tətbiq edilmir? Buyurub həmin ərazilərdə “hərbi vəziyyət” elan edib, istənilən məhdudiyyəti tətbiq edin. Hüquqi yol budur. Amma bunu tətbiq etmədən, ölkənin içində informasiya alma rejimini fərqləndirmək həm Konstitusiyaya, həm Konvensiyaya həm də KİV haqqında qanuna ziddir.
Ayrıca, akkreditasiya lisenziya demək deyil. Bunu dərk etmək lazımdır. Akreditasiya KİV-ə və jurnalistə üstünlük verir amma informasiya almasını məhdudlaşdırmır. Akreditasiya olmayan jurnalistin də məlumat alma hüququ qorunur. Çünki, Konstitusiya hər kəsə bu hüququ 50-ci maddə ilə verib.
Qaydalarda akkreditasiya olunmaq da bölgədən informasiya almağa yetmir ayrıca 5-gün öncədən Müdafiə Nazirliyinə müraciət olunmalı, icazə verilərsə gedib informasiya toplamaq mümkün görünür. Bu norma KİV-haqqında qanunun 8-ci madddəsinə birbaşa ziddir. Jurnalist məlumatı dərhal mümkün olmadıqda 24 saat içərisində əldə etməlidir. Düşünün ki operativ hadisə baş verib, siz dərhal hadisə yerinə gedə bilməzsiniz, 5 gün gözləməlisiz ki sizə cavab versinlər, "hə" desələr gedə bilərsiniz, "yox" desələr gedə bilməyəcəksiniz. Bu hüquqi rejimin adı nədir? Hara gedirik?
Məsələni hüquqi baxımdan daha ciddi ələ almaq lazımdır. Ölkənin imicini bu qədər zərbə altına qoymaq olmaz.