Parlament anaxronizmi

Parlament anaxronizmi
Müsahibə 

2019 Dekabr 07 ( Şəmbə )  12:29:55

ASTNA.biz

Dekabrın 5-də prezidentin sərəncamı ilə Azərbaycanda 2020- ci il fevralın 9-na növbədənkənar parlament seçkiləri təyin edildi. Dekabrın 4-də Azərbaycan Konstitusiya Məhkəməsi Milli Məclisin parlamentin buraxılması və növbədənkənar parlament seçkiləri keçirilməsi xahişi ilə ölkə prezidentinə müraciətinin Konstitusiyaya uyğun olduğunu təsdiq edib.Parlamentinin buraxılması təşəbbüsünü hakim Yeni Azərbaycan Partiyası irəli sürüb, bunu islahatları dəstəkləmək və Milli Məclisin tərkibini yeniləmək zərurəti ilə əsaslandırıb.Dekabrın 2-də parlament bu təşəbbüsü dəstəkləyib və prezidentə müvafiq müraciəti qəbul edib. Bir sözlə, Azərbaycanda 5-ci çağırış Milli Məclis buraxıldı və çox yaxın zamanda növbədənkənar parlament seçkiləri gözlənilir. Görəsən, bütün bunlar niyə baş verir? Parlamentin tez-tələsik buraxılmasının səbəbi nədir? Və bütün bu proseslər Konstitusiyaya və qanunvericiliyə uyğun baş verirmi?Müstəqil hüquqşünas Ələsgər Məmmədli prosesin hüquqi və siyasi tərəfləri barədə ASTNA-nın suallarını cavablayıb.

***

-Ələsgər bəy, hakim Yeni Azərbaycan Partiyası parlamentin buraxılması təşəbbüsünü irəli sürdü, bunu islahatları dəstəkləmək və Milli Məclisin tərkibini yeniləmək zərurəti ilə əsaslandırdı. Hakim partiyanın belə bir təşəbbüslə çıxış etmək səlahiyyəti varmı?

-Siyasi baxımdan Yeni Azərbaycan Partiyasının proqramını həyata keçirmək üçün hansısa addımlar atması təbiidir və mümkündür. Hüquqi baxımdan bu, mübahisələndirilə bilməz. Bu, siyasi konyektur, ehtiyac baxımından qiymətləndirilə bilər. YAP belə bir siyasi çıxış edə bilər ki, o, tutalım ki, parlamentdə mövcud olan millət vəkillərini yeniləmək istəyir. Amma istənilən siyasi çıxış nəticə etibarı ilə bir arqumentə söykənməlidir. Həmin arqument əsaslı olmalıdır.  YAP-ın “prezident islahat aparır, parlament bu addımlarla ayaqlaşmır” arqumenti kifayət qədər inandırıcı bir iddia deyil və cəmiyyət bu iddiaları qəbul etmir. Normalda hər kəs görür ki, parlamentin, ümumiyyətlə, fəaliyyəti prezidentinkindən daha sürətlidir. Yəni, prezidentdən gələn bütün qərarlar heç bir sorğu olmadan, əleyhinə kimsə çıxmadan, hətta 100 faiz səslə parlamentdə qəbul olunur.  Hətta həmin 100 faizə əsasən özünə bitərəf deyənlər də daxil olur. Eyni zamanda hətta müxalif partiya kimi və ya digər partiya kimi parlamentdə qeydiyyatdan keçmişlər də həmin qərarların əleyhinə çıxmayıblar və ya bitərəf qalmayıblar. Dolayısı ilə belə bir siyasi qərara ehtiyac yox idi və əsaslandırılmamışdı. Amma, ümumiyyətlə, əgər belə bir ehtiyac hiss edirdilərsə, bunun yolu ilk növbədə bir siyasi partiya kimi özünün qurultayında və ya səlahiyyətli orqanında qərar qəbul etmək idi. Sonra həmin qərarı öz üzvləri olan millət vəkillərinə təqdim etmək idi. Həmin üzv millət vəkilləri parlamentin erkən seçkiyə getmək mühitini  hüquqi baxımdan formalaşdırmaq üçün bir hissəsi və ya hamısı fərdi olaraq  istefa verə bilərdi. Həmin istefa ərizələri Milli Məclisdə qiymətləndirilib, Mərkəzi Seçki Komissiyasına təqdim olunandan sonra MSK-nın qərarı ilə onların millət vəkilliyi statusu ləğv olunardı. Beləliklə də parlamentdə 83 və daha yüksək səs çoxluğu ilə qərar qəbul etmə və parlamentin, ümumiyyətlə, yetərsay olma baxımından lazım olan millət vəkili sayı azalmış olardı. Bu halda prezidentə parlamenti buraxma hüququ verən Konstitusiyanın 98-1-ci maddəsinin şərti formalaşardı. Və bu proses Konstitusiyaya uyğun şəkildə baş verərdi.

-Dekabrın 2-də parlament hakim partiyanın təşəbbüsünü dəstəklədi  və prezidentə müvafiq müraciəti qəbul etdi. Elə həmin gün dövlət başçısı parlamentin müraciətinin Konstitusiyaya uyğunluğunun yoxlanılması üçün Konstitusiya Məhkəməsinə sorğu göndərdi. Azərbaycan Konstitusiya Məhkəməsi dekabrın 4-də Milli Məclisin parlamentin buraxılması və növbədənkənar parlament seçkiləri keçirilməsi xahişi ilə ölkə prezidentinə müraciətinin Konstitusiyaya uyğun olduğunu təsdiq edib. Sizcə, bütün baş verənlər Konstitusiyaya və ya qanuna uyğun olaraq baş verirmi?

-Konstitusiya Məhkəməsinin verdiyi qərarın hüquqi baxımdan əsaslandırılması, ümumiyyətlə, yoxdur və verilən qərar siyasi qərardır. Çünki Konstitusiya Məhkəməsi Konstitusiyanın bütün müddəlarına uyğun və sadiq olan şərh verə bilər. Konstitusiyanın müddəaları dedikdə prezidentin parlamenti buraxması ilə bağlı 98-1-ci maddənin şərtlərinin mövcud olub-olmadığı yoxlanmalı idi. Yoxlanılmadı,  tam tərsi YAP-dan olan millət vəkillərinin müraciətini parlamenti buraxmaq üçün yetərli hesab etdi. Sadəcə, burada yenə Konstitusiya Məhkəməsinin əslində funksiyasına aid olmayan bir məsələ müzakirə olundu. Hansı ki  prezident bunu ondan istəməmişdi. Bu da parlamentin, ümumiyyətlə, buraxılması halında onun funksionallığının saxlanması məsələsi idi. Bu, ümumiyyətlə, hüquqi məntiq baxımından keçərsiz bir ifadədir. Çünki parlament yararsız olduğu üçün buraxılırsa, o zaman parlamentin funksionallığını saxlamaq və onu seçki gününə qədər səlahiyyətli saxlamaq məntiqli və hüquqauyğun yanaşma deyil. O, ayrı məsələdir ki, bu, krizis yaradır. Bu, doğrudur. Çünki prezidentin parlamenti buraxması özlüyündə Konstitusiyanın bütünlüyünə zidd bir müddəadır. 2016-ci il referendumu ilə Konstitusiyaya prezidentə bu səlahiyyəti verən müddəa əlavə olunub. Bu, özü parlamentin funksionallığını zədələyən məqamdır. İndiki halda bunu guya Konstitusiyanın 111 və 112-ci maddəsi ilə əlaqələndirdilər.  Həmin maddələrə görə, fövqəladə vəziyyət və müharibə vəziyyəti elan ediləndən sonra 24 saat içində  prezident bu qərarı Milli Məclisə təqdim etməlidir, parlament də onu ya qəbul, ya da rədd edə bilər. Əgər qəbul edərsə, parlament buraxılarsa, belə bir situasiyada parlament yox ikən ciddi şəkildə dövlət krizisi yarana bilər. Və dövlət böhranı yaranmasın deyə Konstitusiya Məhkəməsi guya buna da bir açıqlama gətirib. Mövcud Məclisi qanun və qərar qəbul etmədən, sadəcə, istisna halda lazım olarsa toplanma və beynəlxalq təmsilçiliyi davam etməyi qərara aldı. Yəni, Avropa Şurasının yanvarda nəzərdə tutulan qış sessiyasında təmsil etmək hüququ saxlanma şərti istisna olmaqla digər halda parlamenti buraxmış hesab etdi. Baş verən prosessual hüquq baxımından da, məzmun baxımından da Konstitusiyaya zidd baş verdi.

-Əslində prosedur necə olmalı idi? Konstitusiyaya və ya qanunvericiliyə uyğun olaraq parlament hansı halda buraxıla bilərdi? Və ya növbədənkənar parlament seçkisi hansı halda elan oluna bilərdi?

-Konstitusiyada parlamentin buraxılması üçün hökmən birincisi siyasi böhran yaşanmalıdır. Parlamentdə ciddi şəkildə fikir ayrılığı yaranmalıdır.  Ya prezidentdən gələn qanun təklifləri zamanında müzakirəyə çıxarılmasın (bu normalda iki ay və ya istisna hallarda təcili elan olunubsa 20 gün) və yaxud da prezidentə imzalanmaq üçün 14 gün içərisində göndərilməli olan qanunlar həmin müddət çərçivəsində göndərilməsin. Bu zaman parlamentin funksionallığı zədələnir.  Digər hal isə Konstitusiyanın 98-1-ci maddəsində aydın şəkildə göstərilib. Bu, prezident tərəfindən təklif olunan baş nazirin iki dəfədən artıq səsvermə zamanı təsdiq olunmaması və yaxud Mərkəzi Bank sədrinin, baş prokurorun təsdiq olunmaması. Bu, Konstitusiyada aydın şəkildə göstərilən hallardır. İndiki situasiyada məhz siyasi baxımdan, yəni funksionallıq baxımından prezidentin göndərdiyi təkliflərdən imtina edən və yaxud onu ləngidən hər hansı bir vəziyyət yoxdur. Nə də belə bir şərt hüquqi baxımdan formalaşmayıb. Bu baxımdan növbədənkənar parlament seçkisinin elan olunması hüquqi çərçivədə mümkün deyildi. Amma bu, baş verdi.

-Bu formada tez-tələsik parlamenti buraxmaq, növbədənkənar seçki keçirmək nəyə görə lazım idi? İqtidar niyə bunu edir?

-Üst-üstə götürsək, yeni seçkinin elan olunmasına 9 aydan bir az artıq vaxt qalmışdı. Bu 9 ayı gözləmədən belə bir addım atmasının səbəbi, ictimaiyyətə açıqlanan səbəb keçərli deyil. Çünki deyildiyi kimi, parlament prezidentin addımları ilə ayaqlaşa bilməsəydi, o zaman parlamentin sədri Oqtay Əsədovun elan etdiyi kimi il ərzində 1700-dən artıq qərar və qanun qəbul etməzdi. Bu, həqiqətən rekorddur. Belə bir rekorda imza atan bir parlamentə hansısa bir islahatı zəiflədir deyilməsi keçərli arqument deyil. Bu, daha çox hakimiyyətin üst səviyyədə əl dəyişməsinə hazırlanan bir prosesdir. Bu, heç kimə sirr deyil ki, hakimiyyətin üst ranqlı məmurlarının bir çoxu artıq göndərilib. Bura Prezident Administrasiyasının rəhbəri, ictimai-siyasi şöbənin rəhbəri daxildir. Eyni zamanda digər önəmli postlardakı insanların rolu cəmiyyətdə azaldılıb. Keçən parlamentdə qanunvericilikdə rəsmi şəkildə belə bir şey nəzərdə tutulmasa da, faktiki olaraq hamı bilirdi ki, parlamentdəki təmsilçilik daha çox oliqarxların cəmiyyətdəki təmsilçiliyinə uyğun formalaşdırılmışdı. Həmin o vurulan, işdən azad olunan, artıq idarəetmədən uzaqlaşdırılan şəxslərin dolaylı olaraq təsdiqlədikləri şəxslərin parlamentdə oturması arzuolunan deyil. Artıq parlamentə yeni komandanın təmsilçilərinin oturdulması düşünülür. Çünki bizdə parlament formalaşarkən cəmiyyətin iştirakçılığı ən geri planda olan məsələdir. Əsasən seçki yuxarıdan hazır siyahıların təqdim olunması və MSK-nın siyahıya uyğun şəkildə seçkini qeyri- şəffaf və qanuna zidd şəkildə formalaşdırması ilə yekunlaşır. Bu da onu göstərir ki, yaxın vaxtlarda ən üst şəkildə dəyişiklik baş verəcək və onun istəyinə uyğun parlamentin formalaşması siyasi tərcihdir. Və bu reallaşır.

-Ümumiyyətlə, parlament həqiqətənmi gedən proseslərlə ayaqlaşa bilmirdi?

-Dediyim kimi, vurulmuş məmurların “təmsilçiləri” olan deputatlar (bir çox hallarda bunlar çoxluq təşkil edirdi), uzun müddətdə prosesi arzulamayan ola bilərlər. Düzdür, onların formal olaraq yenə də prezidentə, onun apardığı bu dəyişimə ya yerdəyişmə siyasətinə ayaq uydurduqları görünür. Amma ola bilsin ki, arzuları və istəkləri daxillərində o yöndə deyil. Hər halda ən azından burada bir əminlik yaradırlar. Çünki parlament nəticə etibarı ilə önəmli bir institutdur. Və parlamentin əlində prezidentin impiçment edilməsi kimi səlahiyyət var. Belə olan halda həmin parlament hansısa anda hökumətin üst səviyyədə boykot edilməsinə və ya müəyyən problem yaşamasına gətirib çıxara bilər. Oradakı çoxluq arzu olunmayan çoxluqdursa. Yəqin bu,  parlamentin buraxılmasında rol oynadı.

-Bu dəfəki seçkilərdən nə gözləyirsiniz? İqtidarla, hakim partiyanın atdığı addımlarla ayaqlaşan parlament formalaşa biləcəkmi? Və sizin həmin parlamentdən gözləntiləriniz nədir?

-Bu seçkidən nə prosedur baxımdan ciddi bir şəkildə fərqli dəyişiklik gözləyirəm, nə də formal olmasa da əsas baxımından. Çünki mövcud seçki eyni ilə 2003-ci ildə qəbul olunan Seçki Məcəlləsi və 2005-ci ildə formalaşan seçki komissiyaları ilə həyata keçirilir. Faktiki olaraq eyni icra hakimləri, eyni polis strukturu, eyni təhlükəsizlik strukturu və eyni siyasi komanda ilə seçkiyə gedilir. Belə olan halda o gözlənti haradan formalaşa bilər ki, seçki fərqli olacaq? Belə bir impuls verən heç bir addım yoxdur. Hətta son 1-2 aylıq bir prosesi incələdikdə 19 oktyabr hadisələri və ondan öncəki və sonrakı sərbəst toplaşma ilə bağlı, siyasi fəaliyyətlə bağlı piket cəhdləri çox aydın şəkildə göstərdi ki, hökumətin xüsusi ilə rəqiblərə və siyasi mübarizə istiqamətinə yönələn hər hansı bir dəyişikliyi yoxdur. Tam əksinə, daha aqressivdir. Əvvəllər bu qədər aqressiv deyildi. Hətta 2-3 həftə ərzində prezidentin son açıqlamalarına diqqət etsək, daha çox müxalifətə yönələn nifrət nitqindən  istifadə edib. Bu da dəyişimin nəinki müsbət, hətta mənfi istiqamətdə getdiyini göstərir. Qaldı ki, parlamentin iqtidarın atdığı addımlarla ayaqlaşmasına, partiya heç bir addım atmır. Partiya prosesdə yoxdur. Sadəcə, üst səviyyədə, prezident və ya vitse-prezident səviyyəsində dəyişikliklərin təqdimatı və icrası var. Amma bunların hətta partiya ilə məsləhətləşmədiyi aydın şəkildə bəllidir. Pariyanın özünün əsas funksioner olan şəxslərinin son açıqlamalarından hiss olunur ki, partiya bu proseslərdə yoxdur. Arif Rəhimzadənin parlamentdəki “məgər biz yararsızıqmı ki, özümüzü buraxırıq” deyərək etdiyi son etirazı və bunu ciddi şəkildə mübahisələndirməsi, Oqtay Əsədovun isə guya onu sakitləşdirirmiş kimi göstərib, amma eyni zamanda altdan sətiraltı parlamentin proseslərə ayaq uydurduğunu deməsi və il ərzində 1700-dən çox qanun layihəsini qəbul etməsini deməsi bunu sübut edir. Sadəcə, onun rəsmiləşdirilməsində formal bir qatar rolu oynayır. Amma bu proseslər partiyadan formalaşmır. Bunu göstərən hər hansı bir ipucu yoxdur. Yeni formalaşan parlament adil, ədalətli formada formalaşmırsa, komissiyalar tərəfindən obyektiv bir seçki sistemi ilə keçirilmirsə, ümumiyyətlə, seçkiyə aid normalar, standartlar ATƏT-in müşahidə missiyasının, Venesiya Komissiyasının tələbləri çərçivəsində formalaşmırsa, oradan formalaşacaq parlamentin də hansısa formada böyük bir gözlənti yaradacağını düşünmürəm.

Mənbə: http://www.turan.az/ext/news/2019/12/free/Interview/az/85726.htm?fbclid=IwAR2m0bZjbyxRIYdhTHnRFvdgedSAuHWxjQKvo9oVKr2At6t9Qxi-hhI4eS0 

Sərbəst toplaşan şəxslərin həbsi qanunsuzdur

Yeni il başlayalı bir həftədir. Mehman Hüseynovun üzləşdiyi haqsızlığa diqqət çəkmək üçün aclığa başlaması cəmiyyətdə sağduyulu insanları ciddi narahat etdi. Geridə qalan bir həftədə artıq 2 dəfə fərqli qruplar Mehmana dəstək vermək üçün aksiya keçirməyə cəhd etsələr də hər iki cəhd ciddi müdaxilə və həbslərlə yekunlaşıb. Mənim mediadan izlədiyim qədəri ilə Mehman Hüseynova azadlıq aksiyalarından İXM 513.2 maddəsi ilə ceza alanlar bunlardır: 

1. Mete Türksoy -25 sutkalıq həbs
2. Əfqan Sadıqov 22 sutkalıq həbs
3. Elimxan Ağayev 21 sutkalıq həbs
4. Nurlan Qəhrəmanlı 21 sutkalıq həbs
5. İsmayıl İslamoğlu -20 sutkalıq həbs
6. Qoşqar Əhmədov - 20 sutkalıq həbs
7. Səxavət Nəbiyev 20 sutkalıq həbs
8. Bəxtiyar Məmmədli - 400 AZN cərimə 
9. Fərid Abdinov 400 manat
10. Fatimə Mövlamlı 300 manat
11. Mətanət Mahmırzayeva 300 manat
12. Pərvin Abışova 300 manat

13. Orxan Məmməd- 400 manat

14. Yaşar Xaspoladov- 450 manat

15.Elçin Rəhimzadə- 400 manat 

Bu şəxslər dinc yolla bir araya gəlmək istərkən, aksiya keçirmədən saxlanılaraq hakim qarşısına çıxarılıblar.  Lakin  hakimlər heç də aksiyanın mahiyyətinə uyğun adekvat olmayan cəza verərək, dinc, sərbəst toplaşma hüququndan istifadə edən şəxsləri cəmiyyət üçün təhlükəli cinayətkar hesab edib, həbsə göndərib.  Bu Azərbaycanın qoşulduğu Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasına və onun tətbiqinə məkəmə nəzarəti həyata keçirən Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi təcrübəsinə daban-dabana ziddir. 

Avropa Şurası son bir neçə ildir Ədliyyə Nazirliyi ilə Azərbaycan üçün Fəaliyyət Planı çərçivəsində "Azərbaycanda məhkəmələrin səmərəliliyinin artırılmasına, hakimlərin təliminin təkmilləşdirilməsinə və məhkəmələrdə özünü-idarəetməyə dəstək" layihəsinin icra edib, yüzlərlə hakimi və hakim namizədini məhz Avropa təcrübəsini tətbiq etmək üçün maarifləndirib, Strasburqa məhkəməyə aparıb. Ortaya çıxan nəticə isə əks effektlidir. Daha öncələri bu kimi dinc aksiyalara sadəcə müdaxilə sahədə olur, bir çox halda polis bu şəxsləri heç məkhəməyə gətirmədən bir yerdən alıb başqa bir yerdə buraxaraq, işini bitmiş hesab edirdi. İndi isə hakim önünə gətirilirlər və hakimlər hüququn legitimliyi aspektindən çox səhv qərarlar çıxarıb, kütləvi şəkildə təməl hüquqların mövcudluğunu yox sayırlar. Halbuki, həmin hakimlər Konstitusiya ilə hər kəsin sərbəst, dinc toplaşmaq hüququnun olduğunu və bu hüququn icazəli hüquq olmadığını bilməli idilər. Ən azından onlara bunu hüquq fakültələrində öyrətməyiblərsə, məhz həmin qatıldıqları və milyonlarla avro vəsait xərclənən Avropa Şurası təlimlərində öyrənmiş olmalı idilər. Bilməli idilər ki, “Mehman Hüseynov insanların şəxsi əmlakını çəkərək cəmiyyətə təqdim etməyə çalışır və bu yolla da onların mülkiyyət hüquqlarını pozurdu”- deyən deputatların korrupsiya faktlarını öpt-bastır edəcək Qanun çıxarmaları təməl hüquq və azadlıqları məhdudlaşdırmaq üçün yetərli əsas ola bilməyəcək. Bütün bu gənclər gec də olsa haqqını alacaq. lakin, yekunda bu hakimlərin verdiyi yanlış qərarlrın cəzasını yenə Azərbaycan vergi ödəyiciləri- bizlər çəkəcəyik. Avropa Məhkəməsinin bu hüquqları tapdanan insanlara minlərlə avro kompensasiyası məhz büdcədən ödənəcək. 

Mənim ödədiyim vergi konstitusiyon  hüququ yanlış tətbiq edən hakimlərin səhvinə yox, ehtiyacı olan qocalara, oxumaq istəyən uşaqlara, yaşamaq istəyən xəstələrə sərf edilməlidir.   

Prezident Administrasiyası ləğv olundu mu?

Dünən (25 aprel 2017) Milli Məclis Dövlət qulluğu haqqında Qanuna dəyişiklik etdi. Vəzifələrin təsnifatını tənzimləyən normalardan "Prezident Administrasiyası" sözü çıxarılaraq, Prezidentin fəaliyyətini tənzimləyən orqan kimi dəyişdirildi və onunla eyni statusda yeni vəzifələr yaradıldı.  İlk baxışdan bunu son Konstitusiya dəyişikliyindən sonrakı normal prosedur kimi təqdim etmək olardı. Lakin dərin araşdırdıqda xeyli problemli məqamlar ortaya çıxır.

       Konstitusiyanın 109 cu maddəsinin 13-cü bəndində Prezidentin səlahiyyətlərindən biri də  “13) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasını təşkil edir və onun rəhbərini təyin edir;”- cümləsi ilə göstərilib.

Burada “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasını” sözü böyük hərflərlə göstərildiyinə görə xüsusi isim kimi qəbul edilir və konkret qurumdan bəhs edildiyi anlaşılır. Əgər administrasiyası sadəcə idarəetmə anlayışı kimi nəzərdə tutulsa idi,  bu söz xırda hərflərlə yazılar və ümumi isim kimi göstərilərdi.  Ümumi isim kimi nəzərdə tutulsa Prezidentin müstəsna səlahiyyəti kimi bu qurumu özünün qəbul etdiyi Yerli İcra hakimiyyəti haqqında Əsasnamədə istədiyi kimi adlandırma səlahiyyəti olardı. Təsadüfi deyil ki, 2009-cu il mart referendumuna qədər bu anlayış “İcra Aparatı" formasında Konstitusiyada mövcud idi və məhz buna görə Prezidentin fəaliyyətini tənzimləyən orqan o zaman “Prezidentin İcra Aparatı” adlanırdı. Həmin qurum referendumdan sonra adını “Prezident Administrasiyası” olaraq dəyişdi.

Bunu vurğulamaqda məqsədim, Konstitusiyada mövcud olan bir qurumun adının istər İcranın başı kimi Prezidentin aktlarında, istərsə də hakimiyyətin digər qolu Milli Məclisin qəbul etdiyi sənədlərdə (qanunlarda) olduğu kimi istifadəsi zəruridir. Çünki bu qurum konstitusion qurum halına gətirilib.

              İkinci diqqət çəkən məqam, Prezident tərəfindən vitse-prezidentin səlahiyyətlərinin çərçivəsini açıq şəkildə müəyyən edən sənəd qəbul edilmədən, yəni Yerli İcra Hakimiyyətləri haqqında Əsasnaməyə bu istiqamətdə hər hansı düzəliş, dəyişiklik yaxud əlavə edilmədən, Milli Məclisin Dövlət qulluğu haqqında Qanunda vəzifə təsnifatı bölməsində yeni vəzifələr əlavə etməsi və mövcud Əsasnamədəki vəzifənin adını dəyişdirməsidir.

Mövcud Konstitusiya buna yol vermir. Çünki,   7-ci maddənin son cümləsi: “- icra hakimiyyəti Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə mənsubdur;”- deyir və 99-cü maddədə bir daha  “Azərbaycan Respublikasında icra hakimiyyəti Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə mənsubdur”- deyərək prinsipi norma halına gətirir.

93 cü maddənin 4-cü bəndi: “ IV. Qanunlarda və Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin qərarlarında icra hakimiyyəti və məhkəmə orqanlarına konkret tapşırıqlar nəzərdə tutula bilməz.”- norması ilə hakimiyyət bölgüsü çərçivəsində səlahiyyətlərin ayrıldığını vurğulayır.

Prezidentin səlahiyyətlərinin geniş formada göstərildiyi 109-cu maddədə 7-ci bənddə aydın göstərir ki, “mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlarını yaratma” səlahiyyəti Prezidentin müstəsna səlahiyyətindədir və yaradılan orqanların səlahiyyətlərini də 124-cü maddənin 3-cü bəndində göstərildiyi kimi “124 III. Yerli icra hakimiyyətlərinin səlahiyyətlərini Azərbaycan Respublikasının Prezidenti müəyyən edir.”

      İndi yaranan hüquqi durum belədir:

Milli Məclis Prezidentin səlahiyyətlərinə müdaxilə edərək Prezident tərəfindən yaradılmalı olan lakin,  hələlik yaradılmayan bir qurumun vəzifələrini yaradıb və hətta Dövlət qulluğu haqqında Qanunda təsnifata salıb.  (Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidentinin fəaliyyətini bilavasitə təmin edən struktur bölmənin rəhbərinin vəzifəsi,  Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidentinin köməkçisinin vəzifəsi, Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidentinin fəaliyyətini bilavasitə təmin edən struktur bölmənin rəhbərinin müavini) .

 Halbuki, http://www.e-qanun.az/framework/23701 bu linkdə də görə bilrəsiz ki, hazırda qüvvədə olan Əsasnamədə belə vəzifələr yoxdur və bunlar yaradılmadan Qanundakı təsnifata salınmamalıdır. Deməli, Milli Məclis Konstitusiyada prezidentə məxsus səlahiyyətlərə qanunsuz müdaxilə edib.

Eyni zamanda Prezident Administrasiyası sözünün Əsasnamədən çıxarılmadan, Qanundan çıxarılması da eyni səviyyədə hüquq pozuntusudur.    

 Yekunda bir məqamı da vurğulamaq istərdim.

Normativ Hüquqi Aktlar haqqında Konstitusiya Qanununun 1.0.1-ci maddəsinə  görə yuxarıda bəhs etdiyin Əsasnamə fərmanla qəbul edildiyinə görə normativ hüquqi akt hesab olunur. Ona olna dəyişikliklər 85.2-ci maddəyə əsasən “Hüquqi Aktların Dövlət Reyestrinin elektron variantında dərc edildiyi gündən qüvvəyə minir”. Yəni kimsə deməməlidir ki, hansısa sənəd mövcuddur lakin yayılmayıb, yaxud sistemdə yoxdur.